Ομιλία στη Βουλή των Αντιπροσώπων με θέμα «Το μέλλον της Ευρώπης» 28/6/2019

Η Ευρώπη οφείλει να αποκτήσει εκείνο το ηθικό ανάστημα αλλά και το πολιτικό υπόβαθρο που θα της επιτρέψει να αναλάβει ηγετικό ρόλο και στην πορεία του φιλελεύθερου κόσμου.

Οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης χρειάζεται να ξεκινήσει από τα χαλάσματα και τις στάχτες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί, στην διαπίστωση ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να ευημερήσει χωρίς συνεργασία, κατανόηση και ειρήνη βρίσκονται και οι θεμελιακές πράξεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, του μεγαλύτερου πρότζεκτ ειρήνης στην ιστορία της ανθρωπότητας. Εκτοτε η ασφάλεια και σταθερότητα της Ευρώπης άνθισε κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη βγάζοντας εκατομμύρια Ευρωπαίους από την φτώχεια και μέσα από τις διευρύνσεις έφτασε να αγκαλιάζει σήμερα περίπου μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους. Η επιτυχία της ένωσης δεν περιορίζεται μόνο στην οικονομική πτυχή αλλά με εφαλτήριο την ευημερία κτίζει ισχυρές δημοκρατικές δομές,προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς συμβιβασμούς και στηρίζει την κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα στην ενδυνάμωση των πολλών ταυτοτήτων και ξεχωριστών πολιτισμικών χαρακτηριστικών που την συναπαρτίζουν.

Το επόμενο μεγάλο βήμα για την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι η εμβάθυνση και η εμπέδωση της συνεργασίας και της κοινής φωνής στις εξωτερικές σχέσεις καθώς και οι συνέργειες στα θέματα ασφάλειας και άμυνας. Είναι απαραίτητο σήμερα με τις ριζικές αλλαγές και τις σύγχρονες απειλές η ένωση να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Με αφετηρία το ελεύθερο διεθνές εμπόριο που αποτελεί τον καταλύτη για την αλλαγή και την πρόοδο, η Ευρωπαϊκή Ενωση χρειάζεται να εκμεταλλευτεί τις νέες τεχνολογίες για να καθιερώσει τον ρόλο της και να βελτιώσει τις ζωές των πολιτών. Συνεπώς είναι μονόδρομος για την Ευρώπη να γίνει ηγέτιδα δύναμη στην καινοτομία, την αειφορία και τηνεπένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο.

Η Ευρώπη οφείλει να αποκτήσει εκείνο το ηθικό ανάστημα αλλά και το πολιτικό υπόβαθρο που θα της επιτρέψει να αναλάβει ηγετικό ρόλο και στην πορεία του φιλελεύθερου κόσμου. Ενόψει της εσωστρέφειας που επικρατεί στις ΗΠΑ, επί της παρούσης, αλλά και του ανατρεπτικού ρόλου που φαίνεται να επιδιώκουν να διαδραματίσουν η Ρωσία και η Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ενωση χρειάζεται να σταθεί ακλόνητη στις αρχές και αρετές πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε. Αυτό βέβαια προϋποθέτει γενναίες αποφάσεις για την κοινή εξωτερική πολιτική και εξορθολογισμό στις αμυντικές δαπάνες ώστε αυτές να δώσουν περισσότερα.

Σήμερα οι προκλήσεις είναι πολλές, πάρα πολλές. Και σίγουρα χρειάζεται να βάλουμε σε προτεραιότητα τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη, τι χρειάζεται να γίνει αναλογιζόμενοι όλοι αυτές τις προκλήσεις. Η συζήτηση αυτή γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση εδώ και χρόνια. Σε όλα τα σώματά της. Υπάρχουν συμπεράσματα, υπάρχουν κείμενα που προέκυψαν μετά από συλλογικές αποφάσεις.

Στη Διακήρυξη της Ρώμης, η οποία υιοθετήθηκε στο τέλος των εορτασμών, τον Μάρτη του 2017 γιορτάζοντας και τα 60 χρόνια από την Συνθήκη της Ρώμης, οι ηγέτες της ΕΕ καθόρισαν ένα κοινό όραμα για τα επόμενα χρόνια. Περιλάμβανε 4 σημεία. Nα εργαστούν για:

• μια ασφαλή και προστατευμένη Ευρώπη, όπου όλοι οι πολίτες θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, με ασφαλή εξωτερικά σύνορα και αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική

• μια ευημερούσα και βιώσιμη Ευρώπη, που θα προωθεί τη διαρκή και βιώσιμη ανάπτυξη, με ισχυρή ενιαία αγορά

• μια κοινωνική Ευρώπη, που θα μάχεται την ανεργία, τις διακρίσεις, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη φτώχεια

• μια ισχυρότερη στην παγκόσμια σκηνή Ευρώπη, που θα διευρύνει τις υφιστάμενες εταιρικές σχέσεις και θα οικοδομεί νέες, δεσμευόμενη να ενισχύει την κοινή της ασφάλεια και άμυνα.

Με τη Διακήρυξη της Ρώμης ολοκληρώθηκε η διαδικασία πολιτικού προβληματισμού που ξεκίνησε στη Μπρατισλάβα στις 16 Σεπτεμβρίου 2016, κατόπιν των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Ιούνιο του 2016. Προηγήθηκε, λίγες μέρες πριν, η παρουσίαση της Λευκής Βίβλου για το Μέλλον της Ευρώπης όπου παρουσιάζει πέντε σενάρια ανάλογα με την πιθανή εξέλιξη της Ενωσης. Αλλα με περισσότερη εμβάθυνση και άλλα με λιγότερη. Ελαβε βεβαίως υπόψιν, η Λευκή Βίβλος, τον παράγοντα της τεχνολογίας και τοναντίκτυπο που έχει ή που θα έχει στην κοινωνία όπως και στην απασχόληση, την ασφάλεια, την άνοδο του λαϊκισμού.

Βεβαίως, η συγγραφή σεναρίων και οι διακηρύξεων, προφανώς όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και παντού είναι το ευκολότερο κομμάτι.Το δύσκολο είναι η εφαρμογή τους. Το πως δηλαδή, θα μετατρέψουμε τα όσα συμφωνήθηκαν, τα όσα τα κράτη μέλη στην προκείμενη θέλουν να κάνουν, να πάρουν σάρκα και οστά. Και εδώ είναι το μεγάλο στοίχημα. Πως προχωρά, αυτό το οικοδόμημα που έδωσε ειρήνη, σταθερότητα,ασφάλεια ανάπτυξη και συνοχή εδώ και τόσες δεκαετίες στο επόμενο βήμα.

Πώς ενισχύεται η Ευρωπαϊκή ταυτότητα των εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών, όχι εις βάρος της εθνικής μας ταυτότητας, αλλά παράλληλα και ταυτόχρονα. Πως η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να εμπνεύσει ξανά, τους νέους ανθρώπους, του νέους Ευρωπαίους πως αυτή ακόμη η ειρήνη δημοκρατία θα πρέπει να εκτιμάται καθημερινά και να μην θεωρείται δεδομένη;

Κατά τη γνώμη μου, όταν η Ευρωπαϊκή Ενωση ξεπεράσει την εικόνα και την αντίληψη που έχει σήμερα ο μέσος ευρωπαϊος πολίτης. Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι το πιο επιτυχημένο ειρηνευτικό έργο στις διεθνείς σχέσεις. Αλλά η εντύπωση περί του τι κάνει ή του τι είναι, δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την αλήθεια. Δεν είναι αρκετό το να λέμε ότι η ψηφιακή εποχή έχει αυξήσει τα fake news ή ότι οι άνθρωποι προτίμουμε τις ιστορίες από τα γεγονότα. Στην εποχή των πολέμων της πληροφορίας η ΕΕ πρέπει να σοβαρευτεί όσον αφορά στην επικοινωνία. Οταν εξηγήσουμε όλοι μας, όλοι όσοι πιστεύουμε στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, το τι κάνει η ένωση για τις χώρες μας και για μας τους πολίτες. Να εξηγήσουμε με παραδείγματα, απτά και καθημερινά. Και αυτό το όταν εξηγήσουμε, δεν μπορεί να είναι αύριο, πρέπει να είναι σήμερα. Για να μπορέσουμε να πούμε, σήμερα πάλι, όχι αύριο πως θα φτιάξουμε την ευρώπη του μέλλοντος.

Σε αυτή την Ευρώπη του μέλλοντος, τα εκατομμύρια των πολιτών της, χρειάζεται να πειστούν πως η ένωση κατανοεί τα σημερινά ζητήματα που έχουν, σε αυτά εστιάζει και αυτά προσπαθεί να λύσει. Είναι εδώ που πρέπει να αυξηθούν και τα αντανακλαστικά της ένωσης και να ανοίξει καιτον βηματισμό της. Ευρωπαϊκή Ενωση που δεν θα ασχοληθεί μέσα στα επόμενα χρόνια να επιλύσει τα ζητήματα για παράδειγμα στέγασης των πολιτών της, την επαναφορά στην αγορά εργασίας των ανθρώπων της μέσης ηλικίας που πλήγηκαν από την οικονομική κρίση και έχασαν την εργασία τους, το κλείσιμο της στρόφιγγας του brain drain και το άνοιγμα της στρόφιγγας από την άλλη πλευρά θα είναι μια Ευρωπαϊκή Ενωση που συνεχώς θα απαξιώνεται στα μάτια των πολιτών της και που συνεχώς θα αμφισβητείται. Αν δεν δημιουργήσει τεχνολογία αιχμής που να ανταγωνιστεί στα ίσα τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία και τη Ρωσία, αν δεν λύσει δραστικά τα γραφειοκρατικά ζητήματα που δημιουργούν διαφθορά και έλλειψη εμπιστοσύνης, ο λαϊκισμός θα συνεχίσει να αυξάνεται και η δημοκρατία θα κινδυνεύει μέρα με τη μέρα περισσότερο.

Σήμερα πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά και να δώσουμε σε όλους τους Ευρωπαίους ένα καλύτερο, βασισμένο σε αξίες, όραμα για το μέλλον. όραμα φιλοευρωπαϊκό, θετικό και πραγματιστικό.

Φιλοευρωπαϊκό ως προς μια πιο έξυπνη και καλύτερη Ευρωπαϊκή ενσωμάτωση. Χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη – όπου έχει λογική –και λιγότερη εκεί που δεν έχει. Ο,τι μπορεί να γίνει καλύτερα σε εθνικό ή σε τοπικό επίπεδο πρέπει να γίνεται εκεί.

Θετικό ως προς το ότι πρέπει να ανακόψουμε πολιτικές που οδηγούνται από τον φόβο και το μίσος. Δεν υπάρχουν απλές λύσεις σε περίπλοκα προβλήματα. Ναι, η τεχνολογία θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε. Ναι, η μετανάστευση είναι πρόκληση. Και ναι, όλοι φοβόμαστε τις συνεχείς αλλαγές και διαταράξεις.

Και πραγματιστικό ως προς το ότι πρέπει να παρέχουμε συγκεκριμένες, χρηστικές λύσεις στις κοινές μας προκλήσεις. Η ψηφιακή επανάσταση θα αλλάξει την οικονομία, την εργασία, την πολιτική, τα μέσα ενημέρωσης και πιθανότατα το μέλλον της ανθρωπότητας. Αυτή, μαζί με την κλιματική αλλαγή, θα είναι η κύρια πρόκληση όχι μόνο για τα επόμενα χρόνια αλλάκαι για τις γενιές που θα ακολουθήσουν.

Θέλουμε να δούμε την τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου, όχι το αντίστροφο. Θέλουμε ένα πλανήτη που είναι και που θα συνεχίσει να είναι βιώσιμος για όλους.

Τα δύο βασικά ερωτήματα της γενιάς μας είναι η ψηφιακή επανάσταση και η κλιματική αλλαγή. Αυτές είναι διεθνείς προκλήσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν μεμονωμένα από καμία χώρα. Σε καιρούς αβεβαιότητας χρειαζόμαστε μια άγκυρα – αυτή η άγκυρα είναι οι αξίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Στα επόμενα χρόνια, χρειάζεται από όλους μας, να υπερασπιστούμε τις Ευρωπαϊκές Αξίες, να ηγηθούμε της Ψηφιακής Επανάστασης, να κάνουμε την ευρωπαϊκή οικονομία να δουλεύει για όλους, να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, να διαχειριστούμε τη μετανάστευση και να δημιουργήσουμε μια πιο ασφαλή Ευρώπη.

Πιστεύω ότι αυτή είναι η στιγμή της Ευρώπης. Αν κάνουμε τις σωστές κινήσεις τα επόμενα χρόνια θα κοιτάμε πίσω σε αυτή την εποχή της επιχειρούμενης μη φιλελεύθερης δημοκρατίας και αντιδραστικού λαϊκισμού σαν μια ακόμα ξεπερασμένη κρίση στην πορεία της Ευρωπαικής ενσωμάτωσης. Αν δεν το κάνουμε σωστά διακινδυνεύουμε να επιστρέψουμε σε μια εποχή απεχθούς εθνικισμού και Ευρωπαϊκής ασημαντότητας.

Είναι σημαντικό να ενωθούμε γύρω από τον σκοπό μας για μια δυνατή, μοντέρνα Ευρώπη που διαμορφώνει τον κόσμο αντί να διαμορφώνεται η ίδια από άλλους. Αυτό σημαίνει τον μετριασμό των διαχωρισμών μεταξύ ανατολής και δύσης, βορρά και νότου. Πρέπει να είμαστε καλύτεροι στο να τονίζουμε αυτά που μας ενώνουν αντί για εκείνα που μας χωρίζουν. Χρειαζόμαστε περισσότερη αλληλεγγύη είτε όσον αφορά στο μέλλον του ευρώ είτε όσον αφορά στην μετανάστευση. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον.

Η Κύπρος έχει πολλά να κερδίσει από μια Ενωμένη Ευρώπη με στενότερους δεσμούς συνεργασίας. Για τούτη την κορύφωση του μεγάλου ευρωπαϊκού οράματος έγινε η ένταξη της χώρας μας. Μια Ευρώπη – αρραγές μέτωπο στις εξωτερικές απειλές δεν θα αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης των προθέσεων για υπεράσπιση των δικαίωνκαι της πατρίδας μας.

Λευκωσία 28/6/2019