Τα κατεστημένα μας

Πολιτικό, εκκλησιαστικό, συνδικαλιστικό, οικονομικό, δικαστικό,

ποδοσφαιρικό, κομματικό, είναι τα κατεστημένα για τα οποία ακούμε καθημερινά. Τα λέμε και εμείς δηλαδή, δεν ακούμε μόνο. Αναφερόμαστε σε αυτά, στις κουβέντες μας, στις παρέες μας. Και συνήθως τελειώνουμε την κουβέντα κάπως έτσι: «Δε βαριέσαι αδελφέ, ότι και να κάνουμε, τα κατεστημένα θα μας διοικούν».

Είμαι πεπεισμένος πως σε αρκετούς από μας, μας αρέσουν τα κατεστημένα. Όχι μόνο γιατί κατά καιρούς τα έχουμε χρησιμοποιήσει, από το πιο απλό, ένα ρουσφέτι ή καλύτερα αν θέλετε μια απόδοση κοινωνικής δικαιοσύνης, από μια συνδιαλλαγή που κάναμε, αλλά και γιατί έχουμε κάπου να ρίχνουμε τις αποτυχίες μας και τα αδιέξοδά μας. Υπάρχουν και άλλοι βέβαια που εκστασιάζονται με αυτά. Τα ανάγουν στην σφαίρα του μύθου και του εξωπραγματικού, έχουν κτίσει γύρω από αυτά μια συνωμοσιολογία, από το ότι μας διοικούν οι Εβραίοι, μέχρι και το ότι μας ψεκάζουν.

Ας πείσουμε πρώτα ότι τα κατεστημένα μπορούν να σπάσουν και ύστερα ας ψάξουμε για τους τρόπους αντιμετώπισής τους

Έχουμε έτοιμη την απάντηση για τις δικές μας ανεπάρκειες. Πετάμε με την πρώτη ευκολία τη λέξη κατεστημένο και νομίζουμε ότι καθαρίσαμε. Για όλα φταίει το άτιμο, αυτό το κατεστημένο. Από τα πιο σύνθετα μέχρι τα πιο απλά. Και ποια είναι η λύση μας; Τι κάνουμε για αυτά; Πως τα αντιμετωπίζουμε; Αποφασίζουμε να σηκώσουμε τα χέρια ψηλά. Να απέχουμε. Από τα πιο σύνθετα μέχρι τα πιο απλά. Το προφανές είναι η αποχή από τις εκλογές. Στέλνουν λέει μήνυμα στο κατεστημένο και δεν πάμε να ψηφίσουμε. Αλλά δεν απέχουν μόνο από τις εκλογές. Απέχουν και από τη ζωή. Δεν «σηκώνουμε» τις προκλήσεις. Για όλα λέμε την ίδια απάντηση: «Δε βαριέσαι. Αφού δε θα αλλάξει τίποτα. τι να κυνηγώ και να προσπαθώ». Και δεν αντιδρούμε σε τίποτα. Απαθείς, με το βλέμμα της αγελάδας, βλέπουμε τα πάντα να μας προσπερνούν. Δεν αντιδρούμε ούτε στον προϊστάμενο, ούτε στον γείτονα, ούτε στη μάνα μας, στη γυναίκα, στον αδελφό και στον φίλο. Βαριόμαστε να συζητήσουμε, να φωνάξουμε να εκτονωθούμε. Καθόμαστε στον καναπέ και βλέπουμε τηλεόραση και σειρές στον υπολογιστή. Στο τσακίρ κέφι, απαντούμε και σε στάτους στο φέησμπουκ, στον εικονικό κόσμο της ψηφιακής δικτύωσης. Αλλά αποφεύγουμε το αυτονόητο: Να δώσουμε τις μάχες στα σωστά πεδία. Να αντιμετωπίσουμε το κατεστημένο που μας ενοχλεί. Και δεν είναι μόνο τα μεγάλα, τα άυλα κατεστημένα. Αυτά υπάρχουν παντού. Ακόμα και σε εταιρίες των 10 ατόμων υπάρχει ένα κατεστημένο. Ακόμα και σε παρέες υπάρχουν κατεστημένα. Και υπήρχαν πάντα.

Και τι εισηγείσαι θα μου πείτε; Να κάνουμε πόλεμο; Να ρίξουμε πέτρες και μολότοφ; Προφανώς και όχι. Εισηγούμαι όμως να σταματήσουμε τη μουρμούρα και να αντιμετωπίσουμε το κάθε πρόβλημα στην πραγματική του έκταση. Χωρίς υπερβολές και παραπάνω κουβέντες. Θεωρούμε λύση στο πρόβλημα που έχουμε στη δουλειά μας για παράδειγμα, την επανάληψη της μουρμούρας στο σπίτι και στους φίλους μας, χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι γινόμαστε κουραστικοί. Δειλιάζουμε όμως να το συζητήσουμε με αυτόν που πραγματικά έχουμε το πρόβλημα. Η λύση στο κατεστημένο και σε όλα τα κατεστημένα δεν είναι η αποχή από τις εκλογές. Δεν είναι απάντηση ή στάση η αποχή, αλλά αντιθέτως, ο καλύτερος τρόπος για να δικαιώσεις και να ενισχύσεις όλους όσους είναι μέρος του κατεστημένου.

Πρέπει να μάθουμε να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε ανάποδα. Ας πείσουμε πρώτα για την ανάγκη της συμμετοχής και ύστερα ας θέσουμε τις επιλογές. Ας πείσουμε πρώτα ότι τα κατεστημένα μπορούν να σπάσουν και ύστερα ας ψάξουμε για τους τρόπους αντιμετώπισης τους. Αν δεν πείσουμε πως στον ορίζοντα δεν έχουμε μόνο δύο επιλογές, ή μέσα ή έξω, αλλά ότι έχουμε πολλές, σίγουρα θα είμαστε πολύ πιο μακριά από το να εκθέσουμε αυτές τις επιλογές με την πιθανότητα να βρούμε αυτιά να τις ακούσουν.