Τι έπρεπε να συγκρίνει το Πόθεν Έσχες

“Οι δηλώσεις δεν γίνονται για να βρούμε τον πλουσιότερο ή τον λιγότερο πλούσιο. Η μόνη σύγκριση που έπρεπε να γίνει, και όχι δημόσια σε πρώτο στάδιο, είναι μεταξύ των δύο δηλώσεων του ίδιου πολιτικού προσώπου. Του 2017 και τη τωρινή. Να δούμε δηλαδή τη μεταβολή της περιουσίας ενός εκάστου και αν αυτή η μεταβολή, δικαιολογείται από τα εισοδήματα του”

Εδώ και δέκα μέρες έχουν γραφτεί πολλά για τις δηλώσεις του πόθεν έσχες των πολιτικών που δημοσιεύτηκαν. Τα άρθρα των ηλεκτρονικών ειδησιογραφικών ιστοσελίδων παρέπεμπαν τις πρώτες ώρες στον σύνδεσμο της ιστοσελίδας της Βουλής όπου και αναρτήθηκαν. Από το απόγευμα όμως της περασμένης Πέμπτης ξεκίνησε η ανάλυση, η σύγκριση, η αναφορά σε πλουσιότερους και φτωχότερους, σε κυνηγούς και σε γκαζάκηδες. Αναλύσεις που εμπεριέχουν υψηλό ρίσκο για λάθη. Σε μένα για παράδειγμα, η ανάλυση του Φιλελευθέρου του περασμένου Σαββάτου μου πρόσθεσε 155 χιλιάδες σε καταθέσεις. Παρά τη φιλική κουβέντα που έκανα το ίδιο βράδυ με τον δημοσιογράφο που υπέγραφε το ρεπορτάζ, την τηλεφωνική του απολογία και την υπόσχεση του για να ανασκευάσει, να διορθώσει ή να απολογηθεί, αυτό δεν έγινε μέχρι την ώρα που έγραφα το άρθρο. Είμαι σίγουρος πως αντίστοιχα λάθη έγιναν και με άλλους βουλευτές ή υπουργούς. Δεν το λέω αυτό για να ψέξω τους δημοσιογράφους που έκαναν τη δουλειά τους και σε καμία περίπτωση δεν λέω πως το οποιοδήποτε λάθος έγινε ηθελημένα. Το αποτέλεσμα όμως είναι να δημιουργούνται δυστυχώς λανθασμένες εντυπώσεις που είναι και αυτές που μένουν στο τέλος της μέρας.

Αυτή είναι η δεύτερη δήλωση που κάνουμε και δημοσιεύεται. Προηγήθηκε η δημοσίευση της πρώτης δήλωσης, τον Σεπτέμβρη του 2017. Για όσους θυμούνται, υπήρχε και τότε μια αναστάτωση, ένας αντίστοιχος χλευασμός και μια κατακραυγή. Δεν θα σταθώ στα κουτσομπολιά που ακούστηκαν και τότε και τώρα. Ούτε θα καταγράψω εδώ το τι προσωπικά είπα στις συνεδριάσεις της επιτροπής νομικών που ακολούθησαν. Δεν είναι άλλωστε αυτός ο στόχος του άρθρου. Το ζήτημα είναι πως η διαδικασία της δήλωσης πάσχει. Και έπασχε και το 2017. Δεν μπορείς για παράδειγμα να αποδέχεσαι και να δημοσιεύεις αξίες κινητής ή ακίνητης περιουσίας
χωρίς αυστηρά να ζητάς την ομοιομορφία τους. Είτε είναι η αξία που την απέκτησες τη δεδομένη στιγμή που το έπραξες, είτε είναι η εκτίμηση του 2013 για παράδειγμα. Η καταγραφή σε ανομοιόμορφα δεδομένα ούτε το σκοπό του πόθεν έσχες εξυπηρετεί αφενός, και αφετέρου διευκολύνει στις λανθασμένες συγκρίσεις και στην εξαγωγή των λανθασμένων συμπερασμάτων. Αυτό είναι το ευκολότερο που μπορεί να λυθεί και μπορεί να λυθεί μάλιστα με την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Η αξίας ενός αυτοκινήτου για παράδειγμα, δεν πρέπει να είναι αντικείμενο συζήτησης και δήλωσης. Είναι δεδομένη τη στιγμή που το αγόρασες.

Βεβαίως, ούτε οι συγκρίσεις μεταξύ των βουλευτών και των υπουργών υπηρετούν τον σκοπό. Οι δηλώσεις δεν γίνονται για να βρούμε τον πλουσιότερο ή τον λιγότερο πλούσιο. Η μόνη σύγκριση που έπρεπε να γίνει, και όχι δημόσια σε πρώτο στάδιο, είναι μεταξύ των δύο δηλώσεων του ίδιου πολιτικού προσώπου. Του 2017 και τη τωρινή. Να δούμε δηλαδή τη μεταβολή της περιουσίας ενός εκάστου και αν αυτή η μεταβολή, δικαιολογείται από τα εισοδήματα του. Και εδώ αναφύεται ένα δεύτερο σημαντικό ζήτημα, το σημαντικότερο ίσως. Από τη μία, η δήλωση χρειάζεται να επεκταθεί πέραν του πόθεν έσχες, από που τα βρήκες δηλαδή, και σε δήλωση εισοδήματος. Και από την άλλη, χρειάζεται επιστημοσύνη για να γίνει αυτός ο έλεγχος. Όχι από συνάδελφους βουλευτές, αλλά από λογιστές και ελεγκτές. Ανεξάρτητους που να βλέπουν ακριβώς αν δικαιολογείται η αλλαγή στα περιουσιακά στοιχεία και αν τα εισοδήματα είναι συνυφασμένα με τη ζωή που κάνει ένας έκαστος από μας. Και αυτό να είναι το αποτέλεσμα που να δημοσιοποιείται. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ζημιά για έναν πολιτικό από το name & shame. Ιδιαίτερα αν αυτό προέρχεται από μια έρευνα στη δήλωση πόθεν έσχες που ο ίδιος έκανε. Ζούμε σε μια δύσκολη περίοδο για τη δημοκρατία.

Ζούμε στις μέρες που τα πάντα που γίνονται από τους πολιτικούς είναι συνεχώς υπό αμφισβήτηση. Αυτή ακριβώς τη στιγμή είναι που χρειάζεται να είμαστε, εμείς πρώτοι, οι υπερασπιστές της αψεγάδιαστης διαφάνειας. Πέραν της δήλωσης του πόθεν έσχες και της δήλωσης εισοδήματος, χρειάζεται να λύσουμε και το ζήτημα με τη δήλωση συμφέροντος και τη σύγκρουση συμφερόντων. Χρειάζεται όμως να θυμόμαστε όλοι, και εντός κοινοβουλίου και εκτός κοινοβουλίου, και εντός υπουργικού συμβουλίου και εκτός, και εντός των ανεξάρτητων θεσμών και εκτός, και εντός δημοσιογραφικού κόσμου και εκτός πως όσοι νομίζουν πως οι πέτρες που ρίχνου/ν δεν τραυματίζουν και τους εαυτούς τους και κατ΄επέκταση τη δημοκρατία, πλανώνται. Και οικτρά. Και αν χρειάζεται σήμερα να βελτιωθεί η αξιοπιστία και η πίστη/ στη δημοκρατία, αυτό δεν μπορεί να γίνει αλά καρτ. Ολιστικά θα γίνει.

Λευκωσία 18/8/2019