Τόλμη και φαντασία

Ένας παραμυθάς χρειάζεται αστείρευτη φαντασία. Είναι το κύριο συστατικό

της δουλειάς του. Τα παραμύθια και οι μύθοι που δημιουργούνται είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποκτήσουν τα παιδιά σημεία επαφής με την φαντασία. Είδα προχθές στο ίντερνετ το εικοσάλεπτο βίντεο του Ευγένιου Τριβιζά από την παρουσίασή του στο TEDx Athens. Μίλησε, με παραδείγματα και αριθμούς για το πόσο σημαντική είναι η φαντασία στη ζωή μας. Για τη σημαντικότητά της ως συντελεστή παραγωγής, και πως είναι φθηνή ως πόρος και απεριόριστη. Μίλησε για την ενίσχυση που χρειάζεται από το εκπαιδευτικό σύστημα σε αντιδιαστολή με τη μετάδοση γνώσης και την απομνημόνευση που σήμερα κυριαρχεί στα σχολεία. Ο διωγμός της φαντασίας των παιδιών είναι ό,τι χειρότερο μπορούμε να τους κάνουμε σημείωσε.

Χώρες όπως τις δικές μας πρέπει να επενδύσουν στη φαντασία, στη δημιουργικότητα, στην καινοτομία. Λόγια θα μου πείτε που τα ακούμε καθημερινά, με φανφάρες και με γαρνιτούρες, αλλά στην πράξη τίποτα δεν γίνεται. Το εγχείρημα βέβαια δεν μπορεί να δείξει αποτελέσματα από τη μία μέρα στην άλλη. Χωρίς όμως να αλλάζουμε την ουσία την εκπαίδευσης μας, να μην περιμένουμε να δούμε ακραίες θετικές αλλαγές.

«Όταν στα σχολεία μας φοβόμαστε να αφήσουμε τα παιδιά μας να ζωγραφίσουν τον ήλιο ροζ και τη θάλασσα κόκκινη να μην περιμένουμε να δούμε τα ίδια παιδιά να κατεβάζουν καινοτόμες ιδέες σε είκοσι χρόνια»

Όταν στα σχολεία μας και στην κοινωνία μας ευρύτερα φοβόμαστε να αφήσουμε τα παιδιά μας να ζωγραφίσουν τον ήλιο ροζ και τη θάλασσα κόκκινη να μην περιμένουμε να δούμε τα ίδια παιδιά να κατεβάζουν καινοτόμες ιδέες σε είκοσι χρόνια. Όσο η έγνοια του φιλολόγου είναι το πότε έγινε μια μάχη αντί το γιατί έγινε και γιατί δεν αποφεύχθηκε, και ποιες είναι οι καταλήξεις των ρημάτων στα αρχαία, αντί το γιατί ο Περικλής ήταν μεγάλος πολιτικός, να μην περιμένουμε από τα παιδιά μας να συλλάβουν στον νου τους εικόνες και ιδέες πέραν από την εμπειρική ικανότητα. Όσο ιεραρχούμε τη γνώση, την απομνημόνευση καλύτερα, πιο ψηλά από τη φαντασία, και όσο γνώμονας της εκπαίδευσης μας δεν γίνει η καλλιέργεια της φαντασίας αλλά επιμένουμε στη μετάδοση της γνώσης θα βγάζουμε στην κοινωνία έφηβους που θα περιμένουν τον επαγγελματικό προσανατολισμό να τους πει τι να σπουδάσουν και εικοσιπεντάρηδες που θα περιμένουν αρμόδιες κυβερνητικές αρχές να τους βρουν δουλειά με πεντακόσια ευρώ.

Στόχος της εκπαίδευσής μας θα πρέπει να γίνει η λύση προβλημάτων και δημιουργία αναγκών, πραγματικών αναγκών που να λειτουργήσουν ως πόλος προσέλκυσης πόρων και ό,τι άλλο μπορεί να προσελκύσει μια χώρα που θα παράγει καινοτομία. Με την υπόθεση, φανταστική και αυτή, ότι όλα αυτά γίνονται από αύριο, χειροπιαστά αποτελέσματα θα δούμε σε είκοσι τουλάχιστον χρόνια. Μέχρι τότε, μπορούμε να διευκολύνουμε στη χώρα μας την πρόσβαση νέων επιστημόνων, που στις χώρες τους καλλιεργούν στα σχολεία τη δημιουργική σκέψη και είναι φτασμένοι, έτοιμοι να παράγουν με τη φαντασία τους, να έρθουν στην Κύπρο. Είναι κρίμα να ακούμε πως εταιρείες τεχνολογίας ψάχνουν για ειδικά καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό και δεν μπορούν να το φέρουν λόγω έλλειψης στρατηγικής σε αυτά τα θέματα. Ή από την άλλη, είναι επίσης λυπηρό να ακούς πως εταιρείες κολοσσοί στην τεχνολογία, έχουν εγγεγραμμένη την εταιρεία στην Κύπρο λόγω του φορολογικού καθεστώτος αλλά τη βάση του προσωπικού και της ανάπτυξης στο γειτονικό Ισραήλ. Το παράδειγμα της viber είναι νωπό, όπου ανακαλύψαμε πως είναι κυπριακή εταιρεία μόνον όταν πωλήθηκε προς 900 εκατομμύρια.

Ο Ευγένιος Τριβιζάς σημείωσε πως η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη κάνει πραγματικότητα σήμερα αυτά που έγραφε ο ίδιος στα παραμύθια πριν από μερικά χρόνια. Για τον μανδύα χαμαιλέων που αλλάζει χρώμα ανάλογα με τις συνθήκες γύρω του και για το ποντίκι που δεν φοβάται όχι μόνο να σταθεί δίπλα από τον γάτο αλλά και να τον φοβερίσει. Πως τίποτα δεν είναι αδύνατον να γίνει πραγματικότητα. Τα παραμύθια εξάλλου είναι ίσως η καλύτερη διέξοδος. Και η παιδική μας ηλικία, η πατρίδα μας. Ας αφήσουμε το μυαλό μας να τρέξει αντισυμβατικά. Ας αφήσουμε τη φαντασία των παιδιών χωρίς διωγμό να εξερευνήσει μονοπάτια που εμείς φοβόμαστε να πατήσουμε, φοβόμαστε να αγγίξουμε. Τουλάχιστον ας το τολμήσουμε. Σάμπως έχουμε και κάτι να χάσουμε;