Ομιλία στην ολομέλεια για τον προϋπολογισμό του 2017

Αυτός είναι ο πρώτος προϋπολογισμός που καλούμαστε να εγκρίνουμε ως Βουλή με την συγκεκριμένη της σύνθεση. Αν και εσείς, όπως κι εγώ έχετε την έγνοια να φανείτε αντάξιοι των προσδοκιών των Πολιτών που μας ανέδειξαν στη νέα Βουλή, οφείλουμε κάτι διαφορετικό σε κάθε σταθμό αυτής της θητείας αλλά και μέσα από την σημερινή μέρα.

Αυτός είναι ο πρώτος προϋπολογισμός που καλούμαστε να εγκρίνουμε ως Βουλή με την συγκεκριμένη της σύνθεση. Αν και εσείς, όπως κι εγώ έχετε την έγνοια να φανείτε αντάξιοι των προσδοκιών των Πολιτών που μας ανέδειξαν στη νέα Βουλή, οφείλουμε κάτι διαφορετικό σε κάθε σταθμό αυτής της θητείας αλλά και μέσα από την σημερινή μέρα.

Κύριε Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, πέραν από τα επιμέρους ζητήματα που προκύπτουν από τον Προϋπολογισμό του 2017, τώρα είναι η ευκαιρία να αναδείξουμε τις αρχές και το όραμα που καθορίζουν τη δική μας κρίση. Πέραν από τα άρθρα και τα κονδύλια που θα κληθούμε να εγκρίνουμε αύριο, παρουσιάζεται και η ευκαιρία να θέσουμε στρατηγικούς στόχους ως Πολιτεία. Να καθορίσουμε συγκεκριμένα, ρεαλιστικά και αποφασιστικά βήματα – σε ένα στρατηγικό σχεδιασμό που θα καθιστά ξεκάθαρους αυτούς τους στόχους.
Όλοι οι στόχοι εστιάζονται σε ένα σκοπό: Να αποκαταστήσουμε την σχέση του κράτους με τον Πολίτη.
Και δεν υπάρχει καλύτερη ώρα και καλύτερος χώρος από το Tώρα, εδώ στη Βουλή.
Να κάνουμε την πατρίδα μας τη χώρα εκείνη από την οποία οι νέοι μας δεν θα θέλουν να μεταναστεύσουν, δεν θα χρειάζεται να φύγουν.
Χρειάζεται να κρατήσουμε εδώ το τεράστιο δυναμικό της νέας γενιάς, και να επαναπατρίσουμε τους νέους που έφυγαν στο εξωτερικό. Να αντιστρέψουμε τα δεδομένα των τελευταίων ετών και να πάμε από το brain drain στο brain gain.
Ένα κράτος όπου οι θεσμοί και οι ρυθμίσεις είναι εκεί για να εξυπηρετήσουν τους Πολίτες και το δημόσιο συμφέρον.
Χρειάζεται λοιπόν να επενδύσουμε σε εφικτούς και στρατηγικούς στόχους και να μείνουμε εστιασμένοι σ’ αυτούς μέχρι να υλοποιηθούν και να εδραιωθούν βαθιά στη συνείδησή μας.
Ως Πολιτεία, ήρθε η ώρα να στρέψουμε την προσοχή μας εκεί που θα έπρεπε να ήταν πάντα στραμμένη, να θέσουμε τα σωστά ερωτήματα και τις σωστές προτεραιότητες. Για τους μαθητές στην παιδεία και όχι για τους καθηγητές, για τους ασθενείς στην υγεία και όχι για τους γιατρούς, τους νοσηλευτές και τις ασφαλιστικές. Για την ασφάλεια μας και όχι τους αστυνομικούς, για την εξυπηρέτησή του Πολίτη και όχι τα συμφέροντα των υπαλλήλων και των συντεχνιών. Με λίγα λόγια, οφείλουμε να συμβάλουμε στο να καταστεί επιτέλους η Πολιτεία, πολιτο-κεντρική.
Χρειάζεται να κτίσουμε πάνω στα γερά θεμέλια των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μας: τον τουρισμό και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Στα επόμενα χρόνια η οικονομία μας θα συνεχίσει να μαίνεται από προκλήσεις. Οι συγκυρίες που απογείωσαν φέτος τον τουρισμό, δύσκολα θα υπάρξουν ξανά. Πιθανόν οι Ρώσοι να επιστρέψουν για τις διακοπές τους στην Τουρκία μετά την άρση του εμπάρκο, και οι Άγγλοι να μειώσουν τα ταξίδια τους λόγω Brexit. Ο ανθηρός τομέας των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στην Κύπρο, παραμένει στο έλεος των δονήσεων που απορρέουν από την ενίοτε ασταθή πολιτική της Ρωσίας και της Ουκρανίας αλλά και τα μεταξύ τους προβλήματα. Οι ουρανοξύστες που κτίζονται τώρα για να καλύψουν τις ανάγκες όσων αιτούνται διαβατήριου είναι για σήμερα μια διέξοδος. Δεν δείχνει όμως για πόσο ακόμα θα διαρκέσει.
Στον τουρισμό, μπορούμε, να αλλάξουμε την νοοτροπία, να εμπλουτίσουμε το προϊόν μας και να επεκτείνουμε την περίοδο με όλα τα πολύπλευρα οφέλη που μια τέτοια εξέλιξη θα επιφέρει. Γιατί να μην λειτουργούν τα ξενοδοχεία μας για δέκα μήνες εφόσον η Κύπρος διαθέτει τις συνθήκες; Ποια κίνητρα δώσαμε στις αγορές για να επενδύσουν σε πτήσεις και προγράμματα για τον χειμερινό τουρισμό;
Να στοχεύσουμε σε συγκεκριμένους τομείς, να προσεγγίσουμε οργανωμένα σύνολα, εκείνα που ενδιαφέρονται για δραστηριότητες στην Κύπρο και τους χειμερινούς μήνες. Από τον αθλητικό τουρισμό μέχρι τα άτομα με ρευματισμούς.
Από τους λάτρεις των θαλάσσιων σπορ μέχρι τους πτηνοπαρατηρητές. Μια ανανεωμένη στρατηγική μπορεί να πετύχει μια βιώσιμη αύξηση στις τουριστικές ροές. Σταθερά, κάθε χρόνο χωρίς σκαμπανεβάσματα και εξάρτηση στις περιφερειακές πολιτικές καταστάσεις, να πετύχουμε τον στόχο. Ποιος θα είναι αυτός; Η μελέτη των Ισπανών εμπειρογνωμόνων μιλά για 5 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο, για 77,5 χιλιάδες επιπλέον θέσεις εργασίας, για συμβολή 30% του ΑΕΠ. Όλα αυτά με πλάνο μέχρι το 2030. Ο τουρισμός είναι ένα προϊόν που δεν σηκώνει αρπακτές. Η συνέπεια στην στρατηγική μας και η συστηματική δουλειά, θα κάνουν την Κύπρο πιο ελκυστική στους επενδυτές.
Στον τομέα των υπηρεσιών, καταφέραμε να φιλοξενούμε τα κεφάλαια ξένων εταιρειών. Υπάρχει τρόπος να γίνουμε ο προορισμός για την αξιοποίηση κεφαλαίων και επενδύσεων σε τομείς όπως αυτόν της τεχνολογικής αιχμής; Η λύση είναι να κτίσουμε κουλτούρα καινοτομίας τόσο για επενδύσεις όσο και για δραστηριοποίηση διεθνώς εδραιωμένων οργανισμών στην έρευνα και ανάπτυξη.
Οι φοροαπαλλαγές στους μισθούς του προσωπικού αυτών των εταιρειών, οι ελαφρύνσεις στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και στα πνευματικά δικαιώματα, οι φοροαπαλλαγές για αγορά μετοχών σε νεοφυείς επιχειρήσεις είναι κίνητρα που άλλες χώρες τα έχουν καθιερώσει εδώ και καιρό.
Τα οφέλη από τις ξένες επενδύσεις είναι δεδομένα. Οι επιχειρήσεις έρευνας και καινοτομίας θα εργοδοτήσουν τα καλύτερα μας μυαλά, που σήμερα δεν έχουν ευκαιρίες εδώ. Θα λειτουργήσει και ως μοχλός επαναπατρισμού Κύπριων που σήμερα διαπρέπουν στο εξωτερικό. Θα δούμε την Κύπρο να καταγράφεται ως κέντρο καινοτομίας και πατέντες να καταχωρούνται στην Κύπρο. Το σημαντικότερο όμως όφελος θα είναι η ένταξή μας σε μια διαδικασία συνεχούς αναβάθμισης. Θα μας σπρώχνουν οι συνθήκες για να γινόμαστε καλύτεροι, γρηγορότεροι, αποτελεσματικότεροι.
Δεν αρκεί να ποντάρουμε στα συγκριτικά πλεονεκτήματα, υπάρχουν και άλλοι τομείς με ιδιαίτερες προοπτικές και περιθώρια.
Στην αγροτική οικονομία έχουμε ίσως την μεγαλύτερη πρόκληση από πλευράς στρατηγικών στόχων. Στην τήρηση του διατάγματος και του προτύπου του χαλουμιού. Έχουμε μπροστά μας 8 σχεδόν χρόνια για να καταφέρουμε να αυξήσουμε την παραγωγή του αιγινού και του πρόβειου γάλακτος. Εδώ υπάρχει μια τεράστια προοπτική. Χρειάζεται όμως όραμα, συντονισμός και συνεργασίες. Πιστεύω έντονα, πως όσοι σήμερα επενδύσουν στην αύξηση της παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος, μόνο κερδισμένοι θα βγουν.
Χρειάζεται επιτέλους να αντικρύσουμε την αγροτική ανάπτυξη με διαφορετικό πνεύμα. Να δούμε την πραγματική προοπτική μιας πολύ δυναμικής και παραγωγικής πτυχής της οικονομίας μας. Μακριά από την κρατικοδίαιτη και επιδοτούμενη γεωργία των βουνών από σταφύλια και λιμνών από γάλα. Αυτή τη γεωργία να την ξεχάσουμε..
Κύριε πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι,
Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υπογραφής, θα κτυπήσει ταυτόχρονα και την διαφθορά και την γραφειοκρατία. Το 65% των CEOs στην Κύπρο θεωρούν ότι η δωροδοκία και η διαφθορά είναι η μεγαλύτερη επιχειρηματική απειλή. Μόνο με αύξηση της διαφάνειας θα μειώσουμε αυτή την απειλή. Και ο τρόπος είναι να ψηφιοποιηθούμε. Να έχουμε να κάνουμε με αδιάτρητες διαδικασίες που θα λήξουν το πάρτι του κουμπαράτου στον τόπο μας.
Απαιτείται βούληση από όλους τους εμπλεκόμενους για να δημιουργήσουμε ένα δημόσιο με διαδικασίες ταγμένες να υπηρετούν τον Πολίτη και να μην υπηρετεί το δημόσιο τις ίδιες του τις διαδικασίες.
Από το Κτηματολόγιο μέχρι τα νοσοκομεία, πως μπορούμε ως αντιπρόσωποι του λαού να ανεχόμαστε ένα σύστημα που επιτρέπει παρεμβάσεις τέτοιες, που βάζουν τα συμφέροντα του ενός Πολίτη πάνω από τους υπόλοιπους αλλά και το σοβαρότερο από όλα: την επιβίωση του ενός ασθενή πάνω από τη ζωή κάποιου άλλου. Αυτό από μόνο του είναι απαράδεκτο από όποια γωνιά κι αν το δούμε, όσο θεμιτές και να είναι οι διευκολύνσεις και η ευελιξία σε κάθε σύστημα.
Η ανάγκη για πλήρη μηχανογράφηση της δημόσιας διοίκησης μας φέρνει στο μεγάλο ασθενή.
Η διαχείριση του ζητήματος της υγείας θα αποδείξει προς την κοινωνία, προς τους πολίτες αν μπορούμε να αποκαταστήσουμε την σχέση μας. Από το αποτέλεσμά του θα κριθούμε όλοι μας. Χρειαζόμαστε αυτόνομα κρατικά νοσηλευτήρια που θα μπορούν να λειτουργούν τόσο ανταγωνιστικά με τον ιδιωτικό τομέα όσο και συμπληρωματικά. Να μπορεί το κράτος ευέλικτα να παραπέμπει τους ασθενείς σε εξειδικευμένα κέντρα, οι ασθενείς να απευθύνονται στη ιατρό τους και αυτή να τους παραπέμπει σε εξειδικευμένη φροντίδα χωρίς να υπάρχουν Ασθενείς και Υγεία δύο ταχυτήτων. Οι χρόνιοι ασθενείς έχουν ανάγκη της φροντίδας της Πολιτείας. Οι υπηρεσίες που χρειάζονται δεν προσφέρονται σε κανένα ιδιωτικό νοσοκομείο χωρίς δυσβάσταχτο κόστος. Δεν μπορούμε να αφήσουμε αυτούς τους ανθρώπους χωρίς δημόσια Υγεία.
Χρειάζεται Τόλμη και Πολιτική Βούληση.
Η αλλαγή της σημερινής ισορροπίας είναι ενάντια στα συμφέροντα όλων των εμπλεκομένων στον τομέα της Υγείας. Όλων. Είναι όμως αυτό που χρειάζεται η κοινωνία περισσότερο σήμερα παρά ποτέ. Τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει, όμως, χωρίς αποφασιστικότητα από όλους μας. Της Προεδρίας, του υπουργού, της Βουλής και των κομμάτων. Να συγκρουστούμε με τα συμφέροντα όλων αυτών που χρειάζεται να συγκρουστούμε και να προχωρήσουμε. Δεν έχουμε άλλη επιλογή. Αν κάνουμε σήμερα πίσω, θα το πληρώσουμε ακριβά. Και όχι μόνο με πολιτικούς όρους. Αυτό για κάποιους από μας μπορεί να είναι το πρωτεύον σήμερα. Κυρίως θα το πληρώσουμε με τις ανθρώπινες ζωές των συνανθρώπων που θα χάνουμε από την ανεπάρκειά μας. Την ανεπάρκεια των νοσοκομείων μας, αλλά και την ανεπάρκεια τη δική μας, των πολιτικών.
Η ίδια ανεπάρκεια θα αρχίσει να γίνεται έκδηλη και σε ένα άλλο κορυφαίο θεσμό του τόπου, την Δικαιοσύνη. Το ανώτατο δικαστήριο μίλησε για κίνδυνο έκρηξης από την αδυναμία των δικαστηρίων να ανταπεξέλθουν με ταχύτητα στις υποθέσεις που έχουν ενώπιον τους. Η δικαιοσύνη σε μια δυναμική οικονομία είναι ο εγγυητής της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης. Για να εμπιστευτεί ένας επενδυτής τα χρήματα του χρειάζεται να ξέρει ότι έχει αξιόπιστο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης και η ταχύτητα είναι ένας από τους σημαντικούς παράγοντες αξιοπιστίας.
Είναι εύλογο ότι χωρίς τη μηχανογράφηση και την υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών κανόνων αυτό δεν είναι εφικτό. Οι αιτήσεις πρέπει να καταχωρούνται ηλεκτρονικά. Σήμερα η καταχώρηση μιας υπόθεσης γίνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που γινόταν πριν από την ανεξαρτησία του τόπου. Στο χέρι, σε ένα τεράστιο βιβλίο και οι δικηγόροι κολλούν τα χαρτόσημα με σάλιο.
Επανεκκίνηση στην νοοτροπία μας χρειαζόμαστε. Όλα τα άλλα γίνονται και όλα τα προσκόμματα ξεπερνιούνται. Φτάνει να το αποφασίσουμε, να το θελήσουμε. Να θέσουμε τα σωστά ερωτήματα, με σωστές προτεραιότητες, στο σωστό χρόνο. Όλα τα άλλα, είναι περιττά.
Κλείνοντας κύριε Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, οφείλουμε να δούμε και την πτυχή του εθνικού ζητήματος στην διαμόρφωση των προτεραιοτήτων του Κράτους.
Ως πρώτιστη προτεραιότητα το Κυπριακό επισκιάζει τα πλείστα άλλα ζητήματα από την πρώτη μέρα λειτουργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, από το 1960.
Μια φυσιολογική χώρα χωρίς γραμμές κατάπαυσης του πυρός, χωρίς ιδιαίτερα υψηλές αμυντικές δαπάνες και εμπάργκο περιοριστικά τόσο για την εμπορική ναυτιλία όσο και για τις επιβατικές πτήσεις θα είχε σίγουρα διαφορετικές προτεραιότητες.
Οι ανάγκες των Πολιτών μπορούν να αποτελέσουν το πρώτο κριτήριο για κάθε απόφαση. Πόσο διαφορετικός θα ήταν, άραγε, ο Προϋπολογισμός του 2017 χωρίς την ύπαρξη του Κυπριακού; Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη και ριζοσπαστικότερη μεταρρύθμιση.
Το είπα και στις 18 Νοεμβρίου, από αυτό εδώ το βήμα:
Να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον Τόπο μας τα τελευταία 40 και πλέον χρόνια, θα δώσουμε μια ευκαιρία στο τεράστια ανεκμετάλλευτο δυναμικό ολόκληρης της Κύπρου και των ανθρώπων της.
Οφείλουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας να τους προσφέρουμε την ευκαιρία να ζήσουν και να ευημερήσουν σε μια φυσιολογική χώρα. Να μπορούμε ελεύθεροι, οι νέοι αυτού του τόπου να δημιουργήσουμε χωρίς εμπόδια, απτά και νοερά οδοφράγματα. Το «δεν ξεχνώ» δεν πρέπει να μένει σύνθημα, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως ΔΕΝ ζούμε σε συνθήκες κανονικότητας, όσο και αν τα φαινόμενα απατούν.

Σας ευχαριστώ